این رشته کوه از سوی باختر از تالش جمهوری آذربایجان آغاز می‌شود و در سوی شرق تا درون ترکمنستان و افغانستان دنباله می‌یابد. بخش بزرگی از البرز در راستای کنارهٔ جنوبی دریای مازندران کشیده شده‌است. در این بخش، جبههٔ شمالی البرز سرسبز و جبههٔ جنوبی آن خشک است. یک دلیل این دوگانگی وجود رشته کوه البرز است که همچون سدی طبیعی از گذر رطوبتِ برخاسته از دریای خزر به سوی جنوب جلوگیری می‌کند و بیشتر این رطوبت در جبههٔ شمالی البرز می‌بارد. بلندترین کوه البرز، کوه دماوند (۵۶۷۱ متر) است که در استان مازندران شهر رینه قرار دارد. دامنه‌ها و دره‌های البرز از تفرجگاه‌های مهم مردم استان‌های تهران، کرج، قزوین و سمنان است. از مهم‌ترین رودهای دامنهٔ شمالی البرز سفیدرود و دامنه‌های جنوبی کرج و جاجرود را می‌توان نام برد. قله‌های بسیاری برای کوهنوردی در این رشته کوه وجود داردند که از آن میان می‌توان دماوند، علم‌کوه، خلنو، آزادکوه، شاه‌البرز، سیالان، وروشت، دوبرار، توچال و پهنه‌حصار را نام برد. شهر صنعتی البرز منطقه‌ای صنعتی در شهرستان البرز در استان قزوین است. شهر صنعتی البرز یک منطقه صنعتی (شهرک صنعتی) در ۱۴ کیلومتری قزوین است که حدود ۴۰۰ کارخانه در آن قرار دارند. شهر صنعتی البرز و همچنین شهرک صنعتی ليا در محدوده مستقیم شهر الوند واقع شده‌اند ویژگی‌های زمین‌شناسی و جغرافیایی از دید چینه‌شناسی و زمین‌ساخت (تکتونیک)، رشته کوه البرز به سه بخش خاوری (شرقی)، مرکزی و باختری (غربی) بخش‌بندی می‌شود. البرز باختری از رودخانه آستارا تا دره سپیدرود، البرز مرکزی از دره سپیدرود تا دره فیروزکوه و رود تالار، و البرز خاوری از دره فیروزکوه تا گرگان‌رود و مرز خراسان کشیده شده است. البرز باختری بخش مهمی از کوه‌های تالش را در برمی‌گیرد. این کوه‌ها از گردنه حیران تا غرب شهرستان هشتپر کمابیش به خط راست به سمت جنوب سپس به سوی جنوب‌شرقی امتداد یافته و در جنوب شهرستان رشت به دره سپیدرود می‌پیوندد. ۱ واژه‌شناسی در اوستا «هره برزَیتی» Harā Bərəzaitī پهلوی «هربرز» مرکب از دو جزء: هر، به معنی کوه و برز به معنی بالا و بلند و بزرگ. در ادبیات پارسی «برزکوه» هم به معنی البرز آمده و ترجمهٔ تحت‌اللفظی آن است.۲ اسطوره‌شناسی نمای رشته کوه البرز از شهر تهران رشته کوه البرز و قلهٔ دماوند و به خصوص قارن کوه (قاف) در ناحیهٔ شمال سمنان نقش برجسته‌ای در متون تاریخی طبرستان و افسانه‌های ایرانی دارند. : رشته کوه البرز به سه بخش شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود و استان تهران در بخش مرکزی این رشته کوه قرار دارد. بخش مرکزی این رشته کوه نیز به سه قسمت شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می‌گردد. بخش محدودی از ارتفاعات شمالی البرز مرکزی در استان تهران و بقیه آن در استان مازندران قرار دارد. ارتفاعات میانی البرز مرکزی حدّ شمالی استان تهران را تشکیل می‌دهد که در شمال غربی آن کوه‌های استان البرز و در شمال شرقی آن ارتفاعات فیروزکوه واقع شده‌اند. سومین بخش از البرز مرکزی، قسمت جنوبی آن است که رودخانه‌های کرج و جاجرود آن را قطع می‌نمایند. از کوه‌های مهم این قسمت می‌توان به کوه‌های لواسانات و شمیرانات اشاره نمود. کوه توچال: کوهستان توچال با جهت شرقی- غربی در بخش جنوبی رشته کوه‌های البرز مرکزی و در شمال شهر تهران واقع شده است. دامنه جنوبی توچال مجاور با شهر تهران است و بلندترین نقطه شهر تهران محسوب می‌شود که به «بام تهران» شهرت دارد قله‌ها نمایی از طبیعت البرز در منطقه الموت البرز مرکزی دماوند، ۵۶۷۱ متر آزاد کوه، ۴۳۹8 متر خلنو، ۴۳۷۵ متر ناظر بزرگ (شکر لقاس)، ۴۳۵۰ متر پالان گردن، ۴۲۵۰ متر کلون بستک، ۴۲۰۰ متر سرکچال، ۴۱۵۰ متر وروشت، ۴۱۰۰ متر خرسنگ، ۴۱۰۰ متر توچال، ۳۹۶۰ متر مهرچال، ۳۹۲۰ متر آتشکوه، ۳۸۵۰ متر شاه‌نشین، ۳۸۵۰ متر علم کوه، ۴۸۵۰ متر خرسان شمالی، ۴۶۸۰ متر خرسان جنوبی، ۴۶۵۹ متر تخت سلیمان، ۴۶۵۹ متر سیاه‌سنگ، ۴۶۰۹ متر هفت خوان، ۴۵۳۷ متر چالون، ۴۵۱۶ متر سیاه گوک جنوبی، ۴۵۰۰ متر سیاه گوک شمالی، ۴۴۴۵ متر سیاه کمان، ۴۴۷۲ متر شانه کوه، ۴۴۶۵ متر کالو، ۴۴۱۲ متر گردونکوه، ۴۴۰۲ متر میان سه چال، ۴۳۴۸ متر لشگرک، ۴۲۵۶ متر زرین کوه، ۴۲۰۰ متر آلانه سر، ۴۰۵۰ متر کرما کوه، ۴۰۲۰ متر پسند کوه، ۴۰۰۰ متر سیاه لیز، ۳۹۷۵ متر سیالان، ۴۲۵۰ متر شاه البرز، ۴۲۰۰ متر خشچال، ۴۱۸۰ متر ناز، ۴۱۰۰ متر کهار، ۴۰۵۰ متر آرامگاه بی‌بی شهربانو کلک‌چال، ۳۳۵۰ متر کلون‌بستک، ۴۲۰۰ متر کوه بازارک، حدود ۳۷۷۵ متر کوه سه‌پایه، ۲۲۰۰ متر کوه لوارک، ۳۵۶۰ متر کوه لیچه، ۲۸۷۸ متر کوه مزرا، ۲۴۲۰ متر گردونکوه، ۴۴۰۲ متر سماموس،۳۶۲۰ متر نقشهٔ البرز مرکزی قله‌ها: ۱ علم‌کوه -۲۵ متر تا ۵۰۰ متر ۵۰۰ متر تا ۱۵۰۰ متر ۱۵۰۰ متر تا ۲۵۰۰ متر ۲۵۰۰ متر تا ۳۵۰۰ متر ۳۵۰۰ متر تا ۴۵۰۰ متر ۴۵۰۰ متر تا ۵۶۷۱ متر ۲ آزادکوه ۳ دماوند ۴ دوبرار ۵ دوخواهران ۶ قلعه‌گردن ۷ گرگ ۸ خلنو ۹ مهرچال ۱۰ میشینه‌مرگ ۱۱ ناز ۱۲ شاه البرز ۱۳ سیالان ۱۴ توچال ۱۵ وروشت ۱۶ پهنه‌حصار رودها: ۰ ۱ الموت ۲ چالوس ۳ دوهزار ۴ هَراز ۵ جاجرود ۶ کرج ۷ کجور ۸ لار ۹ نور ۱۰ سرداب ۱۱ سه‌هزار ۱۲ شاهرود شهرها: ۱ آمل ۲ چالوس ۳ کرج سایر: D دیزین E امامزاده هاشم K تونل کندوان * سد لتیان ** سد لار البرز غربی کوههای تالش البرز شرقی میشینه مرگ ۴۰۵۰ متر پاشوره ۳۸۵۶ متر بینالود ۳۲۱۱ متر هر، به معنی کوه و برز به معنی بالا و بلند و بزرگ. در ادبیات پارسی «برزکوه» هم به معنی البرز آمده و ترجمهٔ تحت‌اللفظی آن است